Гиойы аертае фырты

12 мая 2010 История [читать комментарии] [размер шрифта: a- | А+] [5 216 просмотров] [версия для печати]

Царды саехи амонджыныл нымадтой цъунайраегтае Тедеты Гио аемае йае цардаембал Даро. АЕфсаест уыдысты сае аертае лаеппу аемае дыууае чызджы хураей. Каед царды бирае тухаен аемае зындзинаедтае бавзаерстой, уаеддаер иу сае хъаебултаем бакаесгаейае сае заердаетае  хуры фарсмае абадтысты. Ныййарджытаен саехиау хаеларзаердае, фаеллойуарзаг аемае аегъдауджын рацыдысты сае цот даер, хайджын фесты адаемы уарзт аемае фарнаей. Хъаеубаесты ахаем цинаг, каенае хъыджы фынг нае уыдаид, уыдон каем нае балаеггад кодтаиккой, саехи каем нае равдыстаиккой. Сае аемцахъхъаентаей сыл спорты, стаей зарын аемае кафынаей ничи тых кодта.

 

        Бирае  таехудыгаенджытае уыдис Гио аемае Даромае, хуыцау сын ахаем баеллиццаг каестаертае каей радта, уый тыххаей. Цас аемае цас хорз фаендтае уыдис сае дарддаеры царды  Ясон, Федя, Гоги, Зарета аемае Сашамае! Алчи дар сае йаехирдыгонау царды фаендтае кодта, баеллыдысты раесугъд аемае райдзаст сомбонмае. Царды гуылфаентаем тырнаег каестаертаей алкаемае даер аенхъаелае каст уаераех фаендаг, фаелае, поэты загъдау, уастаен самаехса знаг йае сау туджы, каед цы сараезта хаест наертон дуджы. Ныннаерыд Стыр Фыдыбаестаейон хаест аемае Тедеты бинонтаен даер сае фаендтае, сае рухс баеллицтае  ихдзагъдау фесты. Лаегдзинад аемае хъаебатырдзинад равдисыны саер куы бахъуыд, уаед Гиойы аертае цаергаесы даер араст сты тохваедисы.

 

      Уыцы аз саерды, июны аембисы, заенаеджы хистаер Ясонаен - Маескуыйы физкультурон институты рауагъдон фаелвараентае уыдис. Фаенд кодта фаестаемае Ирыстонмае аерыздаехын, баззад ма нымад бонтае аема Тедеты уаезаегаей айхъуыстаиккой хъаелдзаег ныхас аемае фаендыры аехцон заелтае,- бинонтае саехи цаеттае кодтой куывдмае. Фаелае хъысмаетаен цы загъдаеуа! Хаесты фыццаг бонты йае аефсымаер Федямае афтае фыста:

 

      «АЕнтысгаейае фаедаен мае ахуыр. Паддзахадон фаелвараентае раттон иттаег хорз нысаенттыл. Фаесидтысты маем АЕфсаеддон комиссариатмае, аемае мын загътой, хъуамае дае заегъгае, Хаестон Академимае ахуырмае арвитаем. АЕз сын не сразы даен. Чизоны раст нае бакодтон, фалае ныртаеккае аеппает советон фаесиваед хаесты быдырмае саехи аеппарынц, аез та ахуыр каенон, уый маем раст нае каесы. Уымаей даер институты аефсаеддон хъуыддаг ахуыр кодтам, аемае бынтон аедзаеттае нае даен. Стаей, даехаедаег аей зоныс физикон аегъдауаей куыд цаеттае даен, уый. Абон куырдиат балаеваердтон цаемаей мае комкоммае фронтмае арвитой. Мае баллицц у тагъддаер знагимае тохы бацаеуын. Алцы даер хистаераей у. АЕз уал цаеуын хаестмае, уырны мае тагъд знаджы каей ныддаераен каендзыстаем, аемае уаед сымах каед нал бахъаеуид хаестмае цаеуыны саер. Хуыздаер уае хъус дарут нае ныййарджытаем».

 

        Хаесты фыццаг бонты фаецыдис тохы быдырмае Ясон.Уаеззау аемае катайаг уаваеры бахаудтой фыццаг маейты нае аефсад. Каед удуаелдай тох кодтой, уаеддаер знаджы размаебырст бауромынаен ницы фаерызтой аемае цадаеггай лаеууыдысты фаестаемае. Фыдыбаестае бахауд таессаг уаваеры. Сае хистаер аефсымаеры фаестае тохы быдырмае араст сты Гоги аемае Федя даер. Афтаемаей ныййарджытае баззадысты дыууае чызджы аевджид. Хасты хуызаен фаецис каеддаеры наергае хаедзар. АЕхсаеваей-бонаей сае цаестыты сыг нае сур кодта схъомылгаенджытаен. Маенаей- ма, аенцон каем уыдис ныййарджытаен аертае хаедзардараег хъаебулы тохы быдырмае афаендараст каенын.

 

      Заенаеджы хистаер Ясон знаджы ныхмае хъаебатыраей тох кодта Маескуыйы цур, Цаегат фронты, Украина аемае Польшайы заеххыл. Уыдис даелхайы командир. Маенае цы фыста йае иу фыстаеджы йае бинонтаем.

 

      «Мае зынаргъ ныййарджытае! Уае заердае маем ма аехсайаед. Зонын аей, аенцон уын наеу, - аертае аефсымаераей тохы быдыры стаем… Фаелае аермаест мах не стаем ахаем уаваеры. Ныфс уае уаед: раехджы ныддаераен каендзыстаем цыфыддаер знаджы аемае та раздаерау амонджынаей цаердзыстаем. Зонут мае буц ныййарджытае, Уаелахизы бон мах даер къаемдзаестыг нае уыдзыстаем адаемы раз, уыдзаенис нын цы радзураем, уый. Уаехи баваерут».

 

       Гъе, фаелае цы загъдаеуа хъысмаетаен. Нае йын бантыст ныййарджыты раз йае ныхас сыххаест каенын, сае аенхъаелмаекаст сын уаегъды фаекодта. 1942 азы каерон Украинайы заеххыл  аенаемсаер тохы, уаеззау цаефаей уацары бахауд фашистаем. Ардыгаей ахаудта Польшамае. Цасдаер фаеудхар кодта концлагеры. Цы хуызы,   куыд, уый баераег наеу, фаелае сын цалдаераей бантыстис уыцы зындонаей алидзын. Баиу бынаеттон партизантимае аемае хъаебатыраей тох кодта цыфыддаер знаджы ныхмае. Архивы  баераеггаенаентаем гаесгае Ясон хъаебатыраей фаемард 1944 азы 25 июлы Немировичы гораетмае хаестаег. Йае хъаебатырдзинады тыххаей Польшаейы Адаемон Республикаейы хицауад  ирон лаеппуйаен йае амаелаеты фаестае радта «Хъайтар-партизан»-ы кадджын ном.

 

           1965 азы майы, советон адаем гитлерон фашизмыл фаеуаелахизы 20 азы баераегбон куы нысан кодтой, уаед Тбилисмае аерцыдис Польшайы хицауады минаевар. Йемае аерхаста, Ясон цы орденаей аерцыдис хорзаехджын, уый. «Виртури-Милитарийы» ордены «Сыгъзаерин дзуар» аеппын аераеджыйы онг даер уыдис зынгхуыст хаестоны хо аемае сиахс Хъуылымбегты Михаил аемае Заретайы хаедзары. Иуахаемы саем аез бахатыдтаен, цаемаей йае аеваерынмае радтой нае областы музеймае, фаелае уыдон не сразы сты. Стыр Фыдыбаестаейон хаесты ветеран, дзаенаеттаг Асаты Реуаз, Польшайы заеххыл агуырдта Ясоны ингаен.

 

      « Иу мин фараст саедае аевдайаем азы советон делегациимае уыдтаен ацы  баестаейы. Мае ацыдаей бон раздаер суадтаен Цъунармае, уад ма Даро цардаегас уыдис. Саеййаефтон аей каерты  хуры хъарммае бадгае, йа саер аеруадзгае арф хъуыдытае кодта. АЕваеццаегаен  йае зынгхуыст хъаебултыл сагъаес кодта. АЕнхъаелмае каст ныййараег мад йае фырттаем саеуаехсидаей-заераехсидмае. Уыдонаей исты хабар фехъусыны аенхъаел фарста дардаей здаехаег баелццаетты дар, фаелае заердаеныфсы хабар никаемаей хъуыста. Ныр ын куы загътон, Польшамае цаеуын, заегъгае, уаед бахъаелдзаег, цыдаер ныфс дзы бацыдис. АЕз мае галиу дзыппы нываердтон ордены баелвырдгаенаен, фаехастон аей Польшайы заеххыл: чысыл сырхцъар чиныг хъуыста мае заердаейы цавдмае. Бирае фаецагуырдтон ирон лаеппуйы ингаен, фаелае мын хъыгагаен йае ссарын нае бантыст».

 

       Тедеты аефсымаертыл Реуаз ныффыста аемдзаевгае даер:

 

        …Уе ртае аефсымаеры сау хабар

 

        Мад наема зоны Ясон…

 

        АЕз  чысыл ма мае бахъаеуа,

 

        Уый даеу тыххаей аерфаерсон…

 

              Фаелае раздаехтаен… Быдырты,

 

               Хаехты, арф каемтты фарстон,

 

                Каем раеууддзаефы. стъалыты,

 

                Каем ныййарджыты, Ясон…

 

       АЕз даеу уаелмаердты агуырдтон,

 

       АЕз цаеф хаестонты фарстон.

 

       О, каем мын дае, цы мын фаедае,

 

       О, мае иубаестон Ясон?...

 

      АЕппын аераеджыйы онг йае хиуаеттае, стаей маехаедаег даер хъуыды кодтам Ясон Польшайы заеххыл ныгаед каей ис,уый. Фаелае ацы аз марты, Маескуыйы аефсаеддон госпиталы уаевгаейае мае къухмае аербафтыд  нае баестаейы столицайае тохы быдыры чи фесаефт уыдоны Кады номхыгъд. Уым фыст ис, заегъгае Тедеты Гиоргийы фырт Ясон архайаег аефсады раенхъытаем  ацыдис барваендаей. Хъаруджынаей тох кодта цыфыддаер знаджы ныхмае, уаеззау цаефаей бахауд  госпиталмае, фаелае нал ферваезт, ныгаед та у Кемеровойы гораеты хаестон уаелмаерды. Каем хаецыдис, цы хуызы бахауд уырдаем, уый баераег наеу. АЕз фыстаег арвыстон ацы гораеты администраци аемае Агураег къордтаем. Бахатыдтаен саем, цаемаей ссарой нае аемзаеххоны ингаен. Стаей ма ма каед исты зонаентаесае къухты бафта, уаед наем сае Ирыстонмае фехъусын каеной.  

 

      АЕхсарджынаей тох кодтой фыдызнаджы ныхмае Федр аемае Гоги даер. Налцыччы цураей Дзаеуджыхъаеуы бацаеуаентаем, знагимае аенаемсаер тохтаеТъаманы аердаегсакъадахыл, Новороссийскы цур, Керчы… Даргъ, уаеззау уыдысты сае тохваендаегтае, сае баеллицц уыдис Райгуыраен баестае тыхгаенджытаей тагъддаер ссаерибар каенын, фаелае нае фаецардысты  Уаелахизы  Боны онг. Нае сын бантыст сае фыдыуаезаегмае аерыздаехын.

 

       1945 азы май. Банцадысты хаесты аевирхъау гаераехтае. Уаелахизхаессаег Советон АЕфсад сае зоныгуытыл аерлаеууын кодтой гитлерон фашисты, аемае уаелахизаей здаехтысты сае райгуыраен уаезгуытаем. Алырдаем фидиуджытае сараех сты. АЕнхъаелмае кастысты Тедеты бинонтае даер сае хаестонтаем. Сае заерды уыдис уыдон номыл стыр куывд ныззилын… Фаелае  цыдис раестаег аемае фырттаей йае хаедзармае зынаег ничи уыдис. Хаесты быдыраей аерыздаехинаг чи уыдис, уыдон аерыздаехтысты, фаелае ма Гио аемае Даро уаеддаер цыдаер ныфс уыдис, аенхъаелмае кастысты. Каераедзийаен иу ныфсытае аваердтой. Хаесты фаестае фыццаг азты  каераедзи сусаегаей, исты аефсон, цыдысты хъаеуы ракаесаенмае, сае фыртты тохы быдырмае цы фаендагыл афаендараст кодтой, уырдаем…

 

       АЕз ма аерыййаефтон ацы дыууае диссаджы хаеларзаердае, куырыхон, удыскондаей фаелмаентае дыууае заеронды. АЕмае сыл каед цард уаеззау уаргъ аеруагъта, сае заердаетае рыст аемае маестджын уыдысты, уаеддаер хуыцау аемае дунемае нае фаехаерам сты. Сае заердаетаем нае ныхъуыстой.Сае хаедзары дыуаерттае гом уыдысты алкаемаен даер. Адаемы уарзтой сыгъдаег, аенаехин уарзтаей, аемае сае уыдон даер раевдыдтой, никуы ничи бацыдис сае заердаейы хъыджы. Даро наем хаедзармае араех цыдис.Цинаг, гъе зианы фынгаей здаехгаейае иу йае фаендаг махыл ракодта, аемае иу мын йае дзыппы аербахаста къаффеттае, раевдуаеттае, аджджын гуылтае. Заердаерыст, цардаефхаерд Гио йае амаелаеты размае ныффаедзаехста:

 

      «Каед аемае ахаем диссаг аерцаеуа, аемае, мае хъаебултаей исчи аерыздаеха, уаед иу мын мае ингаенмае ныдздзурут:- Гио, дае фырттаей иу аерыздаехт. Ныр тас нал у дае каертаен схаемпаел уаевынаей»…

 

      Карзаей бафхаердта хъысмает Тедеты бинонты. Мадаелтае сае цардыбонтае батыдтой маестджынаей аемае цаессыгкалгае. Дыууае хойы Зарета аемае Саша каед бинонты царды амонджын уыдысты, уаеддаер аенкъард кодтой, сае бонтае арвыстой сае аертае мады заенаегмае аенхъаелмае каесгаейае. Ныр сае аеввахс хиуаеттаей цардаегас ничиуал ис, аемае уаедаей каед 65 азы рацыд, уаеддаер Тедеты аефсымаертае, нае хъаеубаесты иннае аедзард хаестонтау рохы не сты. Сае наемттае аенусмае фыст аерцыдысты хаестаей чи нал аерыздаехт, уыдоны Кады цыртыл. Сае ном хаессы нае хъаеубаесты иууыл фаетаендаер аемае райдзастдаер уынг. АЕмае сын абон, цинаг уа аеви хъыджы фынг, аенаемаенг ссараем сае рухс наемттае. Сае ном ссараем Гио аемае Даройаен даер, ахаем хъаебатыр аемае Райгуыраен баестаейыл   аенувыд фырттае чи схъомыл кодта.

 

 ЛОХТЫ ДЖАМБУЛАТ

 

10-04-2010

 

 

Уважаемый посетитель, Вы зашли на сайт как незарегистрированный пользователь.
Мы рекомендуем Вам зарегистрироваться либо войти на сайт под своим именем.
12 мая 2010 08:08
Лохы байзаеттаг, ыстыр бузныг! Даеу хуызаен лаегтае хъуамае араех, алыбон даер, цаеуает скъолатаем, аемае сываелаеттаен дзурут уае хабаерттае.
    Хуыздаер скъола ничима аерхъыды кодта каестаерты разынгард каенынмае
 сыгъдаег заердаеы диссаег амондмае...   Иу ахаем урок у мин иннае урокты аемаргъ.
    Скъолаты ыскаенын хъаеуы маей иу урок, каецыты иу фаембаелдзысты хуымаетаеджы куырыхон, фендджын аемхъаеубаестыйаегтимае...

      Иу раестаеджы, ДСУ хицау уаевгаеуае узаелыдыстае (шефство) 33 скъолаыл, аемае иу арвыстон (йаехи даер тынг фаендыди) мае иу кусаег, даесны зырнзилаег (токарь), сываеллаетимае фембаелынмае. Хъуыд
ы
 ма йае каенын 
 куыд разы уыдысты сываеллаеттае даер аемае скъолайы саергълаеууаег даер.
12 мая 2010 21:33
Ренавк масок кыенардст хырчеае

Информация

Посетители, находящиеся в группе Гости, не могут оставлять комментарии к данной публикации.

 

хлеб

 

 

Экстренные службы

  • 112 – МЧС РЮО
  • 101 – Пожарная служба
  • 102 – Милиция
  • 103 – Скорая мед. помощь
  • 104 – Аварийная служба газа
  • 8098595 – Водоканал
  • 806 5030 – Защита прав потребителей
  • 805 47 71 – Вывоз строительного и бытового мусора

Цитаты

Иногда хватает мгновения, чтобы забыть жизнь, а иногда не хватает жизни, чтобы забыть мгновение. Джим Моррисон
***
Каждый живет, как хочет, и расплачивается за это сам. Дориан Грей
***
Сильные люди не любят свидетелей своей слабости. Маргарет Митчелл
***
У людей теперь нет времени друг для друга. Кларисса Маклеллан
***
Хорошие друзья, хорошие книги и спящая совесть – вот идеальная жизнь. Марк Твен

Все комментарии

 

камеры

Объявления

Продается животноводческая Ферма в с.Рындзы хъау (Ожора) Знаурского района РЮО, прилегающая территория 23га, подробности по т.89298056949
***

Услуги по заправке картриджей и ремонту принтеров . Быстро недорого с гарантией!
10 лет качественной работы! Так же продаются Б/У принтеры в хорошем состоянии, фирмы: Canon, Samsung , HP и Xerox. Телефон для справок +7 929 804 44 74, спросить Колю

***
***

Радио ОНЛАЙН!

Радио ОНЛАЙН!